Diagnostiek van acupunctuur -

Diagnostisch grootheid in de klassieke acupunctuur

De belangrijkste diagnostische grootheid in de klassieke acupunctuur is te vinden in de sfygmologie of de leer van de pols. Men onderscheidt aan elke arteria radialis zes polsgolven, drie oppervlakkige en drie diepe.

Elk van de golven correspondeert met een bepaald orgaan. Wanneer de onderzoeker zijn middelste drie vingertoppen op de rechter arteria radialis houdt, voelt hij met zijn ringvinger de drievoudige verwarmer, met de middelvinger de maag en met de wijsvinger de dikke darm. Bij wat krachtiger aandrukken met dezelfde vingers voelt hij respectievelijk de polsgolven die de toestand van meester van het hart, de milt en de longen weergeven. 

De polsdiagnostiek van acupunctuur

De oppervlakkige polsen representeren dus de yang-organen, de diepe polsen de yin-organen. Volgens Bachmann (1976) wijst de oppervlakkige pols op de spanning van de wand van de arterie, en de diepe pols op de bloeddruk. Aan beide polsen zijn dus twaalf polsgolven te voelen. Elke polsgolf wordt in de klassieke leer onderverdeeld in achtentwintig kwaliteiten. Dat betekent dat men aan beide arteriae radiales zo’n driehonderd karakteristieken kan waarnemen. 

Jaargetijde 

Deze gegevens worden uitgelegd in termen van het al dan niet verstoorde yin-yang-evenwicht. Bij de interpretatie van de pols zijn allerlei factoren belangrijk. Wanneer men een yin-ziekte vermoedt, zal men eerst de rechter arteria radialis voelen, omdat deze pols meer de yin-toestanden weergeeft.

Men moet rekening houden met het jaargetijde. Zo is bijvoorbeeld de polsgolf die in relatie staat met de longen sterk in de herfst, terwijl de golfbeweging die correspondeert met de dunne darm sterk is in de zomer. De polsgolf van de urineblaas zal anders aanvoelen wanneer men juist geürineerd heeft, dan wanneer de blaas in volle toestand is. Ook de windrichting, het klimaat, het sterrenbeeld en het temperament dienen te worden betrokken bij het trekken van conclusies uit de polsdiagnostiek. 

Het wonder van de pols

Door het voelen van de pols krijgt men een indruk van de toestand van de organen. Men bekijkt niet alleen de klachten, maar men streeft naar een algemeen beeld van de zieke mens. De acupuncturist zegt dan ook, dat hij de mens in zijn totaliteit bekijkt en behandelt. 

Wat voor de westerse medicus het meest in het oog springt, is het feit dat de acupuncturist op basis van de gegevens van de pols uitspraken kan doen over doorgemaakte ziekten. Tevens kan hij aandoeningen diagnosticeren waarvan noch voor de patiënt noch voor de westerse arts symptomen merkbaar zijn.

Dit gegeven biedt de acupunctuur de mogelijkheid een preventieve geneeskunde te zijn. In het oude China kwam dit onder andere tot uiting in het feit dat de acupuncturist werd betaald als men gezond bleef. Bij ziekte ontving de geneesheer geen vergoeding. Er dient te worden opgemerkt, dat er meer dan twaalf organen of lichaamsdelen door ziekten kunnen worden aangetast. Al deze aandoeningen komen tot uiting in de twaalf meridianen en de daarbij behorende polsgolven. De verklaring hiervoor zoekt men in de richting van embryologische concepten.

Akabene-test 

Door sommige acupuncturisten wordt de akabane-test gebruikt bij de diagnostiek. Een dunne moxa-stick wordt op enige millimeters boven een nagelpunt (begin- of eindpunt van een meridiaan) heen en weer bewogen. Na een aantal malen voelt de patiënt pijn. Dit aantal geeft een indicatie omtrent het energieniveau in de meridiaan. 

Het vaststellen van een diagnose volgens het principe van acupunctuur 

Naast de polsdiagnostiek, die vijf tot vijftien minuten in beslag neemt, verkrijgt men gegevens uit de anamnese en het algemeen lichamelijk onderzoek. Daarbij neemt vooral de traditionele Chinese diagnostiek een belangrijke plaats in.

Men veronderstelt dat de toestand van de inwendige organen wordt weerspiegeld op de tong, maar ook op de nagels, in de ogen en in het gezicht. Verder worden vooral de lichaamsgeuren betrokken bij het vaststellen van de diagnose. Bij het lichamelijk onderzoek zijn tevens de alarmpunten van belang. Al deze gegevens worden gezien als facetten van de totale mens. De acupuncturist ziet de afwijkingen steeds als storingsuitingen van de energiehuishouding en hij zal dit uitleggen als een tekort respectievelijk teveel aan yin of yang.